زبان بصری در سیاه مشق قاجار و تحلیل تأثیرات فرهنگ و هنری بر گرافیک معاصر ایران (بر اساس نظریه ژرار ژنت)

نویسندگان

    پریسا یزدانی گروه پژوهش هنر، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.
    سالار ظهوری * گروه پژوهش هنر، واحد بین الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران s_textile@iauyazd.ac.ir
    ابوالفضل داودی رکن آبادی گروه پژوهش هنر، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.
    محمود دهقان هراتی گروه پژوهش هنر، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

کلمات کلیدی:

ترامتنیت, سیاه مشق قاجار, گرافیک معاصر ایران, ژرار ژنت, زبان بصری

چکیده

در سال‌های اخیر، هنر معاصر ایران، به‌ویژه گرافیک، دستخوش تحولاتی چشمگیر و گسترده شده و هنرمندان کوشیده‌اند زبان بصری نوینی خلق کنند. یکی از مهم‌ترین این تلاش‌ها، بهره‌گیری آگاهانه از خوشنویسی قاجار، به‌ویژه سیاه‌مشق‌ها، در خلق آثار گرافیکی معاصر است. این امر نه‌تنها ریشه در سنت و فرهنگ غنی ایرانی دارد، بلکه با ایجاد پیوندی میان گذشته و حال، به هویتی چندلایه، مستقل و پویا در هنر منجر می‌شود. گرافیک به‌عنوان شکلی از هنرهای تجسمی، با استفاده از عناصر سنتی مانند خط، به بازتعریف مفاهیم فرهنگی، تاریخی و اجتماعی در قالبی معاصر می‌پردازد. در این پژوهش، با تکیه دقیق بر نظریه ترامتنیت ژرار ژنت، که در ادامه نظریه بینامتنیت جولیا کریستوا مطرح شده، تأثیر حضور خوشنویسی قاجار در گرافیک معاصر ایران بررسی می‌شود. هدف، تبیین چگونگی تبدیل عناصر نوشتاری سنتی به یک زبان بصری جدید و الهام‌بخش است که ضمن حفظ اصالت فرهنگی، با نیازهای هنری و ارتباطی روز نیز هماهنگ باشد. نتیجه آن است که تعامل سنت و مدرنیته می‌تواند بستری برای شکل‌گیری زبان تصویری خلاقانه‌ای فراهم آورد که گرافیک معاصر ایران را از سایر سبک‌ها متمایز می‌سازد و به آن عمق فرهنگی ویژه‌ای می‌بخشد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

1. Namvar Motlagh B, Isvandi L. A Study of the Intertextuality of the Sacrifice of Abraham: Paintings by Rembrandt and Farshchian. Journal of the Academy of Arts. 2019;2(2):101-20.

2. Davoodi Ab Kenar A, Mostafaee Sa-M. An Essay on Defamiliarization in the Tradition of Iranian Calligraphy (A Case Study of Mirza Gholamreza Isfahani's Black Writing Works). Peikareh. 2021;10(25):67-76.

3. Kolahkaj M. The Impact of Social Change on One Hundred Years of Contemporary Iranian Graphics (According to the Theory of Social Change by Guy Roch Framework). Negarineh Islamic Art. 2021;8(21):98-111.

4. Isaghzadeh R, Sadeghian H, Rohani E. Comparison of Visual Balance in Nastaʿliq Calligraphy: Safavid and Contemporary Styles Based on the Works of Mir Imad and Gholam Hossein Amirkhani. Journal of Comparative Arts Studies. 2018;8(15):1-12.

5. Lechte J. Fifty Great Contemporary Thinkers from Structuralism to Postmodernism. Tehran: Khajasteh; 1994.

6. Genette G. Narrative Discourse: An Essay in Method: Organization for the Study and Compilation of Humanities Books of Universities (SAMT); 1972.

7. Genette G. Seuils: Édition du Seuil; 1987.

8. Kristeva J. Powers of Horror: An Essay on Abjection: Columbia University Press; 2024.

9. Meghdadi B. Encyclopedia of Literary Criticism: From Plato to the Present. Tehran: Cheshmeh; 2014.

10. Makarik IR. Encyclopedia of Contemporary Literary Theories: Agha; 1993.

11. Namvar Motlagh B. Intertextuality from Structuralism to Postmodernism. Tehran: Sokhan; 2016.

12. Allen G. Intertextuality. Tehran: Markaz; 2000.

13. Ahmadi B. Structure and Interpretation of Texts. Tehran: Markaz; 2013.

14. Barthes R. The Death of the Author. Art Magazine. 1994;25:377-81.

15. Ardelani H, Salimi H, Akbari M, Ghodrati H. The Embodiment of Emotion in Gilles Deleuze's Thought: (A Study of Francis Bacon's Paintings). Visual and Applied Arts. 2015;16(8):23-44.

16. Namvar Motlagh B. Transintertextuality: A Study of the Relations of One Text with Other Texts. Humanities Research Journal. 2007;56(Linguistics Special Issue):83-98.

17. Avazpour B. An Introduction to Art Theories. Tehran: Moqam Publishing; 2013.

18. Yamini M, Shari'at Panahi SM. Examination of Effective Factors in the Change of Nastaʿliq Script Style in Qajar Calligraphy. Nagharineh Islamic Art. 2016;3(12):20-32.

19. Sahra Gerd M. Naser al-Din Shah and Calligraphy. Golestan-e Honar. 2007;3(2):75-86.

20. Kamali Dowlat Abadi R. A Mystical Reading of the Foundations of Visual Arts. Tehran: Sooreh Mehr; 2017.

21. Lyotard J-F. The Postmodern Condition: A Report on Knowledge: Agah Publishing; 1979.

22. Reed H. Philosophy of Contemporary Art. Tehran: Negah; 1953.

23. Nozari HA. Postmodernity and Postmodernism: Definitions, Theories, and Applications. Tehran: Naghsh-e Jahan; 2000.

24. Pakbaz R. Encyclopedia of Art (New Edition). Tehran: Contemporary Culture; 2011.

25. Genette G. Palimpsests: Literature in the Second Degree: University of Nebraska Press; 1997.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۷/۲۳

ارسال

۱۴۰۴/۰۱/۲۹

بازنگری

۱۴۰۴/۰۶/۰۸

پذیرش

۱۴۰۴/۰۶/۱۶

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

یزدانی پ. .، ظهوری س.، داودی رکن آبادی ا. .، و دهقان هراتی م. . (1404). زبان بصری در سیاه مشق قاجار و تحلیل تأثیرات فرهنگ و هنری بر گرافیک معاصر ایران (بر اساس نظریه ژرار ژنت). تجلی هنر در معماری و شهرسازی، 1-21. https://www.jmaaue.org/index.php/jmaaue/article/view/88

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده